فعالیت کار در کلاس ریشههای $n$اُم ریاضی دهم - محاسبه رادیکالها
۱. حاصل هر عبارت را به دست آورید:
$$\sqrt[4]{1296} = \underline{\hspace{1cm}} \quad \quad \sqrt[3]{\sqrt{256}} = \underline{\hspace{1cm}} \quad \quad \sqrt[5]{-1} = \underline{\hspace{1cm}}$$
$$\sqrt[3]{-64} = \underline{\hspace{1cm}} \quad \quad -\sqrt[4]{0.0016} = \underline{\hspace{1cm}} \quad \quad \sqrt[5]{-\frac{1}{32}} = \underline{\hspace{1cm}}$$
$$\sqrt{-125} = \underline{\hspace{1cm}} \quad \quad \sqrt[6]{0} = \underline{\hspace{1cm}}$$
پاسخ تشریحی و گام به گام کار در کلاس صفحه 55 ریاضی دهم - مسئله ۱
سلام! این تمرین مجموعهای از حالتهای مختلف محاسبهی **ریشههای $n$اُم** است. نکتهی کلیدی، توجه به **فرد یا زوج بودن فرجه** و **علامت زیر رادیکال** است.
### **قواعد کلیدی**
1. **فرجه زوج:** ریشهی یک عدد **منفی** (مانند $\sqrt{-1}$) در اعداد حقیقی **تعریف نشده** است.
2. **فرجه فرد:** ریشهی یک عدد **منفی** (مانند $\sqrt[3]{-8}$) **منفی** است.
3. **ریشهی صفر:** ریشهی هر درجهای از صفر، صفر است: $\sqrt[n]{0} = 0$.
---
### **محاسبات گام به گام**
1. **$$\mathbf{\sqrt[4]{1296}}$$**
* چون $6^4 = 1296$. ریشهی اصلی (مثبت) را مینویسیم.
* **حاصل:** $\mathbf{6}$
2. **$$\mathbf{\sqrt[3]{\sqrt{256}}}$$**
* ابتدا ریشهی داخلی را حساب میکنیم: $\sqrt{256} = 16$ (چون $16^2 = 256$)
* سپس ریشهی خارجی: $\sqrt[3]{16}$
* **حاصل:** $\mathbf{2\sqrt[3]{2}}$ (یا $\mathbf{\approx 2.52}$)
* **توجه:** اگر فرض بر سادهترین پاسخ کسری یا صحیح باشد: $\sqrt[3]{\sqrt{256}} = \sqrt[6]{256} = \sqrt[6]{2^8} = 2^{8/6} = 2^{4/3} = 2\sqrt[3]{2}$. اما اگر سوال ریشهی کامل میخواهد: $\sqrt[3]{16}$
3. **$$\mathbf{\sqrt[5]{-1}}$$**
* فرجه $5$ (فرد) است. ریشهی فرد یک عدد منفی، منفی است.
* **حاصل:** $\mathbf{-1}$
4. **$$\mathbf{\sqrt[3]{-64}}$$**
* فرجه $3$ (فرد) است. $\sqrt[3]{64} = 4$.
* **حاصل:** $\mathbf{-4}$
5. **$$\mathbf{-\sqrt[4]{0.0016}}$$**
* ابتدا زیر رادیکال را به کسر تبدیل میکنیم: $\frac{16}{10000}$
* $$-\sqrt[4]{\frac{16}{10000}} = -\frac{\sqrt[4]{16}}{\sqrt[4]{10000}} = -\frac{2}{10}$$
* **حاصل:** $\mathbf{-0.2}$ (یا $-\frac{1}{5}$)
6. **$$\mathbf{\sqrt[5]{-\frac{1}{32}}}$$**
* فرجه $5$ (فرد) است. $\sqrt[5]{1}=1$ و $\sqrt[5]{32}=2$.
* **حاصل:** $\mathbf{-\frac{1}{2}}$
7. **$$\mathbf{\sqrt{-125}}$$**
* **توجه:** این ریشهی **دوم** است (فرجه زوج). زیر رادیکال منفی است.
* **حاصل:** $\mathbf{\text{تعریف نشده (در } \mathbb{R} \text{)}}$
8. **$$\mathbf{\sqrt[6]{0}}$$**
* ریشهی هر درجهای از صفر، صفر است.
* **حاصل:** $\mathbf{0}$
| عبارت | پاسخ نهایی | دلیل |
| :---: | :---: | :---: |
| $\sqrt[4]{1296}$ | $\mathbf{6}$ | $6^4 = 1296$ |
| $\sqrt[3]{\sqrt{256}}$ | $\mathbf{\sqrt[3]{16}}$ | $\sqrt[3]{16}$ (سادهشده: $2\sqrt[3]{2}$) |
| $\sqrt[5]{-1}$ | $\mathbf{-1}$ | $(-1)^5 = -1$ |
| $\sqrt[3]{-64}$ | $\mathbf{-4}$ | $(-4)^3 = -64$ |
| $-\sqrt[4]{0.0016}$ | $\mathbf{-0.2}$ | $-\sqrt[4]{16/10000} = -2/10$ |
| $\sqrt[5]{-\frac{1}{32}}$ | $\mathbf{-\frac{1}{2}}$ | $\sqrt[5]{-1}=-1, \sqrt[5]{32}=2$ |
| $\sqrt{-125}$ | $\mathbf{\text{تعریف نشده}}$ | فرجه زوج و زیر رادیکال منفی است. |
| $\sqrt[6]{0}$ | $\mathbf{0}$ | ریشهی $n$اُم صفر، صفر است. |